นิกายเซน
เซน มีต้นกำเนิดจากประเทศอินเดีย พัฒนาที่ประเทศจีน ก่อนที่จะถูกเผยแพร่มาสู่เกาหลีและเข้าสู่ประเทศญี่ปุ่น โดยได้รับอิทธิพลมาจากลัทธิขงจื๊อและลัทธิเต๋า ในช่วงระหว่างที่เผยแผ่มาสู่ญี่ปุ่น การฝึกตนของนิกายเซน เน้นที่การนั่งสมาธิเพื่อการรู้แจ้ง
ช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 20 เซนยังได้เป็นปรัชญาในการดำรงชีวิต และรู้จักกันทั่วโลก โดยแสดงถึงแนวทางการใช้ชีวิต การทำงาน และศิลปะ
เซนยึดถือหลักปฏิบัติธรรมตามหลักของพระพุทธเจ้า ตามหลักของการฝึกสติ อริยสัจ 4 และมรรค 8 เซน ได้รับการยอมรับจากบุคคลที่ไม่ใช่พุทธศาสนิกชนโดยเฉพาะอย่างยิ่งบุคคลนอกทวีปเอเชีย ที่สนใจในเซนสามารถศึกษาและปฏิบัติธรรมได้ และได้เกิดนิกายสายย่อยออกมาที่เรียกว่าคริสเตียนเซน
นิกายเจได
Star Wars และเรื่องราวแนวคิดของกลุ่มคนที่เรียกว่า "อัศวินเจได" อาจจะเป็นเพียงเรื่องแต่งจากมันสมองของ "จอร์จ ลูคัส" แต่มันก็มีพลัง, ให้แรงบันดาลใจ และน่าเชื่อถือเพียงพอสำหรับคนกลุ่มหนึ่งที่จะยึดถือเป็นศาสนากันเลยทีเดียว
จากรายงานของ CzechPosition.com สื่อในสาธารณะรัฐเช็กได้อ้างตัวเลขสถิติว่าปัจจุบันนี้มีประชากรจำนวนถึง 15,070 คนในประเทศที่ระบุว่าตัวเองนับถือศาสนา "อัศวินเจได" (Knights of the Jedi) เปรียบเทียบแล้วก็ถือว่าไม่น้อยกับจำนวนประชากรประมาณ 10 ล้านคน ซึ่งในจำนวนนี้ 1.08 ล้านคนนับถือศาสนาคริสต์นิกายคาธอลิก และอีกประมาณ 4 ล้านคนไม่ระบุว่าตนเองนับถือศาสนาใด ๆ
เจไดเป็นนิกายที่ศึกษาความหมาย จนไปถึงการฝึกตนเพื่อเพื่อบังคับสิ่งที่เรียกว่า "พลัง" (The Force) ที่อาจจะเป็นได้ทั้งพลังในด้านสว่าง และด้านมืด แต่สำหรับเจได ต้องต่อสู้เพื่อสันติภาพ และความยุติธรรมด้วยพลังด้านสว่างเท่านั้น กับภารกิจเพื่อความสงบเรียบร้อยในสาธารณรัฐกาแลคติค อันเป็นเรื่องราวที่ผู้กำกับชื่อดัง จอร์จ ลูคัส แต่งขึ้นเพื่อถ่ายทอดลงในภาพยนตร์เรื่อง Star Wars ของเขาที่ตอนนี้สร้างออกมาแล้วทั้งหมด 6 ภาค แต่คนกลุ่มหนึ่งกลับเชื่อว่าแนวคิดดังกล่าวสามารถนำมาปฏิบัติใช้ และเป็นแนวทางสำหรับการดำรงชีวิตได้
ซึ่งนอกจากประชากรชาวเช็กแล้วก็ยังมีชาวนิวซีแลนด์ และสหราชอาณาจักรอีกจำนวนไม่น้อยที่นับถือศาสนานิกายเจได จากข้อมูลเมื่อปี 2001 ของนิตยสาร Time ยังเปิดเผยว่ามีชาวอังกฤษจำนวนถึง 390,000 คนที่ระบุว่าตนเองกำลังดำเนินชีวิตไปตามความเชื่อแบบเจได
นิกายมหายาน
มหายาน เป็นนิกายในศาสนาพุทธฝ่ายอาจริยวาท ที่นับถือกันอยู่ประเทศแถบตอนเหนือของอินเดีย, เนปาล, จีน, ญี่ปุ่น, เกาหลี, เวียดนาม,มองโกเลีย ไปจนถึงบางส่วนของรัสเซีย จุดเด่นของนิกายนี้อยู่ที่แนวคิดเรื่องการบำเพ็ญตนเป็นพระโพธิสัตว์สร้างบารมีเพื่อช่วยเหลือสรรพชีวิตในโลกไปสู่ความพ้นทุกข์ ด้วยเหตุที่มีผู้นับถืออยู่มากในประเทศแถบเหนือจึงเรียกได้อีกชื่อหนึ่งว่า อุตตรนิกาย ปัจจุบันพุทธศาสนิกชนส่วนใหญ่ของโลกเป็นผู้นับถือนิกายมหายาน
นิกายเถรวาท
นิกายเถรวาทเป็นนิกายหลักที่ได้รับการนับถือในประเทศศรีลังกา (ประมาณ 70% ของประชากรทั้งหมด[1]) และประเทศในแผ่นดินเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ได้แก่ ไทย กัมพูชา ลาว และพม่า นิกายเถรวาทได้รับการนับถือเป็นส่วนน้อยในประเทศจีนและเวียดนาม โดยเฉพาะในมณฑลยูนนาน เนปาล บังกลาเทศที่เขตจิตตะกอง เวียดนามทางตอนใต้ใกล้ชายแดนกัมพูชา มาเลเซียมีนับถือทางตอนเหนือของประเทศ มีศาสนิกส่วนใหญ่เป็นเชื้อสายไทย และสิงหล ตัวเลขผู้นับถือศาสนาพุทธนิกายเถรวาทอยู่ที่ประมาณ 100 ล้านคน
นิกายไศวะ
ไศวะนิกาย
นิกายไศวะ เกิดก่อน นิกายไวษณวะ มาก นิกายไศวะนับถือ พระศิวะ เป็นเทพเจ้าสูงสุด เทพเจ้าองค์อื่นๆ รวมทั้ง พระพรหม และ พระวิษณุ เป็นเทพชั้นรองจากพระศิวะทั้งสิ้น เชื่อว่า ญาณ (ความรู้) เป็นวิถีทางแห่งการหลุดพ้นมากกว่าความเชื่อใน ลัทธิภักดี แต่ผู้นับถือศาสนาฮินดูนิกายไศวะบางคนสนับสนุนพิธีภักดีด้วย นิกายไศวะมีอิทธิพลอย่างมากใน อินเดียภาคใต้
โดยทั่วๆไป ชาวฮินดูที่นับถือนิกายไศวะจะนับถือพระศิวะและ พระมเหสีของพระองค์ (พระอุมา,กาลี,ทุรกา) พร้อมๆกัน ในบางโบสถ์มีพระศิวะอยู่เพียงองค์เดียว แต่ก็มีรูป พระภรวดี พระคเณศ พระการ์ติเกยา (พระขันทกุมาร) และ วัวนนทิ ประดิษฐานอยู่บนแท่นบูชาขนาดเล็กในโบสถ์เดียวกันอีกด้วย
พระศิวะ เป็นเทพเจ้าแห่งการทำลายและเป็นเทพเจ้าแห่งการสืบพันธุ์ด้วย รูปแบบในการเคารพพระศิวะที่ได้รับความนิยมมากที่สุดคือรูปศิวลึงค์ ซึ่งเป็นอวัยวะเพศชาย เป็นสัญลักษณ์ของการกำเนิด มีรูปศิวลึงก์ทำด้วยหินตั้งอยู่ในโบสถ์ เป็นที่เคารพสักการะ มีตำนานหลายเรื่องกล่าวถึงจุดกำเนิดของการเคารพศิวะลึงก์ มีเรื่องหนึ่งกล่าวว่า จากรูปร่างเช่นลึงก์นี้เอง องค์พระศิวะจึงปรากฎออกมาพร้อมกับพระพรหมและพระวิษณุ เทพเจ้าทั้งสามเองออกมาจากสภาพสูงสุด (คือ พรหมัน หรือ ปรมาตมัน)
